Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2011

Το παραμύθι της αντικειμενικότητας


Ένας μύθος που πρέπει να διαλυθεί


Το θυμήθηκα διαβάζοντας τον πρόλογο του Δάνη Παπαβασιλείου στο βιβλίο «Είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε» του Νίκου Μπογιόπουλου, και τον ορισμό που δίνει ο πρώτος για την αντικειμενικότητα του συγγραφέα.

Σε όσους, καλόπιστους, μένουν ακόμη κάποιες αμφιβολίες για αυτό τον ορισμό το παράδειγμα του κουτιού με τα σπίρτα, μπορεί να τις διαλύσει. Ιδού:

Συμφωνούμε, υποθέτω, ότι υποκειμενικότητα είναι οι ιδέες μας, οι γνώσεις που έχουμε αποκτήσει στη διάρκεια της ζωής μας, οι απόψεις και τα συμφέροντά μας, ό,τι με λίγα λόγια έχουμε μέσα στο κεφάλι μας.    

Aς πούμε, λοιπόν, ότι το κεφάλι μας είναι ένα κουτί με σπίρτα. Ωραίο, τετράγωνο και γεμάτο. Τι είναι τα σπίρτα; Οι ιδέες και όλα τα άλλα που λέγαμε προηγουμένως. Εν ολίγοις η υποκειμενικότητά μας. Πώς μπορούμε να απαλλαγούμε από τον έλεγχό της και να γίνουμε αντικειμενικοί; Προφανώς πετώντας τα σπίρτα. Εντάξει, αλλά τι μένει; Ένα άδειο κουτί. Το απόλυτο κενό. Άντε τώρα να σκεφτείς, χωρίς την παραμικρή ιδέα στο κεφάλι σου. Μήπως να ξαναβάλεις μερικά σπίρτα στο κουτί; Καμιά ιδέα; Εντάξει, ας βάλουμε τα μισά. Ναι, αλλά ποιες ιδέες και γνώσεις θα κρατήσουμε; Αυτές που είχαμε ως βρέφη, παιδιά, έφηβοι ή ενήλικες; Ποια σπίρτα να διαλέξουμε; Τόμπολα. Καλύτερα, ας τα βάλουμε πάλι όλα μέσα, να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο.

Νομίζω τώρα, μπορείτε να καταλάβετε καλύτερα γιατί λέει ο Δάνης ότι «η αντικειμενικότητα είναι συνυφασμένη με την ταξική φύση της κοινωνίας και τον ταξικό χαρακτήρα όλων των κοινωνικών προβλημάτων».

Ναι, λοιπόν, το παραδέχομαι: Είμαι αντικειμενικός, μόνο χάρις στην υποκειμενικότητά μου. Όποιοι προσποιούνται ότι δεν είναι έτσι, εμφανίζοντας την αντικειμενικότητά τους, σαν, δήθεν, ουδετερότητα, απλώς προσπαθούν να συγκαλύψουν ποια πλευρά έχουν διαλέξει.

Γιατί, όπως λέει και ο Παπαβασιλείου, αν η αντικειμενικότητα ήταν ιδιότητα των ουδέτερων, τότε δεν θα μιλούσαμε για αρετή αλλά για απάτη, γιατί η ουδετερότητα είναι απάτη!

Γεράσιμος Τρύφωνας

1 σχόλιο:

  1. Γ'αυτό και στην υλιστική φιλοσοφία οι ένοιες αντικειμενικό και υποκειμενικό έχουν εντελώς διαφορετική σημασία.Αντικειμενο είναι αυτό που υπάρχει έξω και ανεξάρτητα απο την νόηση, και υποκειμενο το εργαλείο της νόησης. Η γνώση απο την άλλη , το αποτέλεσμα δηλαδή της λειτουργείας του γνωστικού εργαλείου , δεν είναι υποκειμενική. Η γνώση που αποχτήθηκε με βάση την παρατήρηση και την εξαγωγή επιστημονικών συμπερασμάτων πορεύετε προς την αντικειμενική αλήθεια. Μια αλήθεια ζωντανή που εξελίσετε , αλλά δε παύει να είναι οδηγός για την εξέλιξη της νοόσφαιρας του γνωστού μας κόσμου

    ΑπάντησηΔιαγραφή