Η ζωή μπορεί να νικήσει ξανά

Η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση είναι 

 ένα εκατομμύριο φορές πιο δημοκρατική από τις πιο δημοκρατικές αστικές δημοκρατίες 

Β. Ι. Λένιν

                                                Η ομιλία του Λένιν

                                                            στο 2ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ

                                                                στις 26 του Οχτώβρη

                                                                Βλαντιμίρ Σερόφ, 1955

«Πρέπει, χωρίς να χάσουμε λεπτό, να οργανώσουμε το επιτελείο των επαναστατικών τμημάτων, να ανακατατάξουμε τις δυνάμεις μας, να στείλουμε τα έμπιστα συντάγματα στα καίρια σημεία, να περικυκλώσουμε το θέατρο Αλεξάνδρου, να καταλάβουμε το φρούριο Πέτρου και Παύλου, να συλλάβουμε το γενικό επιτελείο και την κυβέρνηση, να στείλουμε εναντίον των ευέλπιδων και της Άγριας μεραρχίας μονάδες που θα προτιμήσουν να πεθάνουν παρά ν' αφήσουν τον εχθρό να διεισδύσει στα ζωτικά κέντρα της πόλης· πρέπει να κινητοποιήσουμε τους ένοπλους εργάτες, να τους καλέσουμε σε μια τελευταία και αποφασιστική μάχη, να καταλάβουμε ταυτόχρονα το τηλεγραφικό και το τηλεφωνικό κέντρο, να εγκαταστήσουμε το επαναστατικό μας επιτελείο στο τηλεφωνικό κέντρο, να το συνδέσουμε τηλεφωνικώς με όλα τα εργοστάσια, με όλα τα συντάγματα, με όλα τα κέντρα του ένοπλου αγώνα...».

Τα δύο γράμματα του Λένιν, όπου περιγράφεται το σχέδιο για την κατάληψη της εξουσίας, φτάνουν στην Κεντρική Επιτροπή και στις επιτροπές της Μόσχας και της Πετρούπολης γύρω στα τέλη Σεπτεμβρίου, σταλμένα από το Ελσινγκφορς. Ο Μπουχάριν μένει εμβρόντητος διαβάζοντάς τα, ο Κάμενεφ λέει ότι είναι καθαρή τρέλα, γράφει 40 χρόνια μετά ο Λουί Αραγκόν, αναπλάθοντας εκείνες τις τρομερές μέρες. Ποιος δεν θα φοβόταν...

Κι όμως, δεν περνάει ένας μήνας και το σχέδιο μπαίνει σε εφαρμογή. Ο Λένιν έχει περάσει πια στη Ρωσία, κρύβεται σε ένα σπίτι στη συνοικία Βύμποργκ της Πετρούπολης. Από εκεί θα ξεκινήσει για το Σμόλνυϊ. Το ημερολόγιο γράφει 25 Οχτώβρη 1917. Στην πραγματικότητα, μετά την υιοθέτηση του νέου ημερολογίου που ισχύει στις μέρες μας, ήταν 7 Νοέμβρη, όπως σήμερα. Αλλά τι σημασία έχει. Η μέτρηση του χρόνου είναι σχετική όταν μιλάμε για την έφοδο στον ουρανό.

Από εκείνη τη μέρα κάθε μέρα που περνούσε ήταν μήνας και κάθε μήνας χρόνος. Την επομένη, στο 2ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, ψηφίζονται τα πρώτα διατάγματα της σοβιετικής εξουσίας. Τα διαβάζει ο Λένιν. Το διάταγμα για την ειρήνη πρώτο, γιατί αν δεν μπει τέλος στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο το νέο σύστημα δεν θα τα καταφέρει να στεριώσει. Άμεση ειρήνη, λοιπόν, χωρίς προσαρτήσεις και πολεμικές αποζημιώσεις, λέει ο Λένιν.

Ύστερα διαβάζει το δεύτερο. Είναι το διάταγμα για τη γη. Άμεση δήμευση της περιουσίας των γαιοκτημόνων, των φεουδαρχών, των μοναστηριών, χωρίς δικαίωμα εξαγοράς· μετατροπή της ατομικής ιδιοκτησίας της γης σε ιδιοκτησία όλου του λαού, σε ιδιοκτησία του κράτους, όπως θα περάσουν αύριο στην ιδιοκτησία του λαού όλα τα μέσα παραγωγής. Το επόμενο διάταγμα αφορά το σχηματισμό της σοβιετικής κυβέρνησης και το τέταρτο είναι η «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Λαών της Ρωσίας», που καθιερώνει την ισότητα και τη λαϊκή κυριαρχία, επιβεβαιώνει το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό των λαών που ζουν στη Ρωσία.

Κοσμογονικές αλλαγές σε μια χώρα, όπου μεγάλα τμήματά της, ζούσαν ακόμα στον 16ο και τον 17ο αιώνα και θα βρεθούν απ' τη μια στιγμή στην άλλη στον 20ο. Να τη πάλι η σχετικότητα του χρόνου. Θα είναι συνεχώς παρούσα. Από το τιτάνιο έργο για τη λαϊκή στέγη, την ανάπτυξη της βαριάς και της ελαφράς βιομηχανίας, την κατάκτηση των νέων γαιών που πρέπει να καλλιεργηθούν, την εξάλειψη του αναλφαβητισμού. Κι όλα αυτά μέσα από χιλιάδες εμπόδια, που φαντάζουν ανυπέρβλητα. Ο εμφύλιος, ο αποκλεισμός των Δυτικών και η επέμβαση δεν καταφέρνουν να σταματήσουν τους μπολσεβίκους. Ούτε οι χιτλερικές ορδές θα τα καταφέρουν μια εικοσαετία αργότερα, παρά τα εκατομμύρια των θυμάτων του σοβιετικού λαού και τις βιβλικές καταστροφές που θα προκαλέσουν. Η ζωή θα νικήσει.

Θα μου πείτε, τι έπαθα και τα θυμήθηκα όλα αυτά σήμερα. Δεν είναι η επέτειος. Είναι η πραγματικότητα που ζούμε. Δεν βαρεθήκατε τόσα χρόνια να μιλάτε μόνο για τα λάθη, για τα πραγματικά ή υποτιθέμενα εγκλήματα, για ό,τι βρώμισε το όνειρο; Αν αποφασίσουμε κάποτε να μιλήσουμε και για τις πρωτόγνωρες στην ιστορία του ανθρώπινου γένους νίκες για λογαριασμό του ανθρώπου ίσως καταλάβουμε. Και τότε η ζωή μπορεί να νικήσει ξανά.

Μ. Σχεριώτης


* Σημείωση τέταρτη (και τελευταία): O πίνακας του Vladimir Alexandrovich Serov (1910 - 1968) με τίτλο «Η Ομιλία του Λένιν στο 2ο  Συνέδριο των Σοβιέτ» που συνοδεύει το post κάλυπτε (τουλάχιστον τη δεκαετία του '80 απ' όσο ξέρω) ολόκληρο τον κεντρικό τοίχο της αίθουσας 10 του Μουσείου Λένιν της Μόσχας· την αίθουσα όπου η έκθεση που διατρέχει τη ζωή του Λένιν και παράλληλα τα γεγονότα που αποτέλεσαν σταθμούς στην ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης είναι αφιερωμένη στα πρώτα διατάγματα της σοβιετικής εξουσίας, που ψήφισαν οι μπολσεβίκοι την 26η του Οκτώβρη. Σε αυτόν τον μεγάλων διαστάσεων πίνακα, που δημιουργήθηκε το 1955, απεικονίζονται ο Λένιν και ο Γιάκοβ Σβερντλόφ. Υπάρχουν δύο ακόμη έργα του ζωγράφου που αποδίδουν την ίδια σκηνή, από άλλη οπτική γωνία με τίτλο «Ο Λένιν ανακηρύσσει τη Σοβιετική Εξουσία». Είναι ίδια και τα δύο, αλλά τα πρόσωπα διαφέρουν. Στο ένα, του 1947, εκτός του Λένιν και του Σβερντλόφ απεικονίζονται επίσης ο Στάλιν και ο Φελίξ Ντζερζίνσκι. Στο άλλο, του 1962,  υπάρχει μόνος ο Λένιν...